ABD’li Teknoloji Şirketi Apple’ın yeni MacBooklarında İntel işlemci yerine Apple M1 işlemcilerine geçmesi kullanıcılar arasında merak konusu oldu. Bu yazımızda Apple, Apple M1 işlemcisine geçmesindeki etkenleri ve geçmişteki benzer değişimleri ele alıyoruz.

Apple’ın geliştirici konferansı WWDC’yi Haziran sonuna ertelemesinin ardından şirket kaynaklarından alınan bilgilerde Apple’ın 2021’de satışa çıkacak kod adı Kalamata olan yeni masaüstü işlemcisinin çıkacağı bilgileri sızdırılmıştı. Apple, işlemci piyasa çıkmadan birkaç ay önce geliştiricilere yeni işlemciden haber vermek ve işlemci piyasaya çıktığında hazır olmaları gerektiğini bildirmek istiyordu.

Apple, Mac İşlemcilerini İki Kez Değiştirmişti

Bu haberler Mac’in 36 yıllık tarihinde Apple’ın ilk kez kendi tasarladığı işlemcilere geçmesini de müjdeliyordu. Apple Mac ailesinin işlemcilerini iki kez değiştirmişti. Önce 1990’ların başında Motorola işlemcilerinden PowerPC tabanlı işlemcilere geçilmişti.

2005’te Steve Jobs, Apple’ın PowerPC’yi terk ederek İntel işlemcilere geçtiklerini haber vermişti.

Tarihteki Önemli İşlemci Göçleri

Mac önemli bir ekosistem ürünü olduğu için işlemci göçleri göz önünde ve dikkat çekici olanlardan.

Ancak işlemci değiştiren tek firma Apple değil.

Dünyada en fazla donanım yatırımı yapan firmaların başında gelen Google, birkaç yıl önce artık İntel işlemci kullanmayacağını, artık IBM Power mimarisine geçtiğini ve tüm uygulamalarını her iki platformda da çalışabilecek duruma getirdiğini açıklamıştı.

IBM Power ailesi, Mac’in İntel öncesinde kullandığı PowerPC işlemcisinin devamı.

Apple Neden Mac’te ARM İşlemciye Geçiyor?

2021 ile geçilen yeni Apple M1 işlemcisi ise Apple için çok önemli. Bildiğimiz anlamdaki işlemciler sadece spesifik hesaplama türlerinde başarılı işlemciler. Klasik işlemciler mantıksal algoritmalarda başarılı iken matematiksel algoritmalarda başarılı değiller. Bu sebeple zaman içinde matematiksel hesaplamalar için farklı işlemciler gelişti.

Bu konuda en net örnek olarak grafik işleme tabanlı tasarlanan GPU’ların ortaya çıkmasıyla hızla gelişen görüntü kalitelerini gösterebiliriz.

Ancak günümüzde farklı ihtiyaçlarla birlikte farklı işlemci türleri de gerekti. Örneğin yapay zeka algoritmaları için optimize edilmiş Tensor Processing Unit (TPU)’yu örnek gösterebiliriz.

Günümüzün işlemcileri bu talepleri yerine getirmekten oldukça uzak.

İntel işlemciler yeteri kadar gelişemezken Apple ARM işlemcilerde birkaç yıl önce İntel işlemcileri geçmeyi başardı.

Öbür yandan Apple gibi girişken firmalar ise donanımların limitlerinden dolayı istediklerini gerçekleştiremiyorlar. İntel’in başarısız mobil işlemci deneyimi de bu konuya bir başka örnek. İntel işlemcili telefonlar çıktıkları hızla piyasadan kayboldular.

Ancak düşük enerji ile çalışan ARM işlemciler bu piyasayı hızlıca ele geçirdiler ve mobil telefonlar ARM işlemci ailesi üzerinden yollarına devam ediyorlar.

ARM işlemciler tüm mobil cihaz üreticileri gibi Apple’ın da kullandığı bir yapı. Apple’ın iPhone’larda kullandığı A12,A13,A14 gibi işlemcilerin tümü ARM tabanlı ve daha da önemlisi Apple yıllardır ARM tabanlı işlemciler üzerinde iOS, iPadOS, tvOs ve watchOS işletim sistemlerini geliştiriyor ve başarıyla çalıştırıyor.

Bir taraftan iPhone, iPad, Apple TV ve Apple Watch benzer işlemciler üzerinden devam ederken Mac ise farklı bir taraftan devam ediyordu. Yeni işlemci ile artık tüm bu cihazlar arasındaki farklar ortadan kalkacak.

Zaten yeni M1 işlemcili MacBookların en önemli özelliklerinden biri Apple Store’daki iPhone uygulamalarının da çalışabiliyor olması.

Apple M1 Geçiş Süreci Nasıl Olacak

Apple işlemci geçişi konusunda oldukça deneyimli. Mac’ler PowerPC’den İntel’e geçerken şimdiki gibi olmasa da önemli bir kullanıcı kitlesine sahipti.

Rossetta: PowerPC’den İntel İşlemciye

2006’da Mac OS X Tiger için geliştirilen Rosetta uygulamasının ilk sürümü, PowerPC uygulamalarının İntel işlemcilerde çalışmasını sağlıyor ve ekosistemin devamlılığını kullanıcılara sunuyordu.

Apple, düşük işlemci kullanan kullanıcı deneyimi yüksek kelime işlemci gibi uygulamaların Rosetta ile performans farkı hissedilmeksizin kullanılabileceğini fakat yüksek işlemci kullanan oyun, AutoCAD ya da Photoshop gibi uygulamaların ise İntel’e göre yazılması gerektiğini açıklamıştı.

Rossetta 2: İntel’den ARM Tabanlı Apple İşlemciye

Apple, Rosetta’nın ikinci sürümünü ise kendi ARM tabanlı işlemcileri için hazırladı. Rosetta 2 ile Intel için yazılmış bir MacOS uygulaması ARM işlemci üzerinde çalıştırılabiliyor.

Rosetta 2, benzer ürünlerden farklı olarak uygulama henüz kurulurken çalışmadan önce ARM’a göre optimizasyon sağlıyor. Önceden Derleme “Ahead of Time Complation (AOT)” denen bu özellik ile çoğu Intel uygulaması ARM’da aynı performans ile devam edebiliyor. Hatta ARM’a dönüştürüldüğünde çok daha hızlı çalışan uygulamaların da olduğu bildirildi.

Tabii ki Apple, önemli bir müşteri kapasitesi olan AutoCAD ve Adobe Photoshop gibi uygulamalar için üreticilerde çok önceden çalışmaya başladı ve bu tür önemli uygulamalar ilk günden M1 destekli olarak geldiler.

Her şeye rağmen Rosetta 2 ile çalışmayan uygulamalar da var. Bu konu ile ilgili Reddit başlığına buradan erişebilirsiniz:

Reddit’teki başlık fazla karışık geliyorsa, isapplesiliconready.com gibi üçüncü parti web sitelerinden de kullandığınız uygulamaların M1 ve Rosetta desteğini sorgulayabilir ve M1 işlemcinin sizin için uygun olup olmadığını görebilirsiniz.

M1 İşlemci mi İntel mi?

Günümüzde Apple halen en üst seviye MacBookları İntel işlemcili olarak üretmeye devam ediyor ve bir süre daha devam edecek. Bu sebeple İntel işlemcili makineleri almanızda halen bir sorun yok.

Apple İntel üretimini tamamen kesse dahi, cihazınız uzun yıllarca destek almaya devam edecek. En son çıkan MacOS sürümü 2012-2013 yılı Mac’lere desteği bu sürümle birlikte kesti.

Örneğin MacBook Air Mid 2013 sahibi iseniz Big Sur kullanabiliyorsunuz.

Resmi olarak desteklenmese de eski cihazlara da Big Sur kurmanız mümkün fakat Metal destekleyen bir GPU’nuz olmayacağı için grafik hızlandırmadan mahrum kalacaksınız.

Aynı şekilde görüldüğü üzere M1 işlemcili makinelerin içindeki özel çiplerle Apple çok daha fazla yeni özellik eklemeye başlayacak. Bu özellikler zaman içinde İntel işlemcili makinelerde belki hiç çalışmayacak belki de düşük performanslı olarak çalışacak.