Cep uyduları ya da İngilizce adıyla PocketQube 5cmx5cmx5cm ebatlarında 250 gram ağırlıkla sınırlı olan uydulara verilen isim. Boyutları 1p olarak da ifade edilen bu uyduların tarihçesi çok da eski değil.

2009’da ABD’nin Kentucky eyaletindeki Morehead Devlet Üniversitesi ile Kentucky Space şirketlerinin ortak girişimi ile üretilen bu uydu formatı daha sonrasında dünya çapına hızla yayıldı.

Uzay çalışmalarının devletler tekelinden çıkarak özel şirketlere geçtiği ticari uzay çağıyla SpaceX başta olmak üzere ucuz maliyetlerle uzaya erişim yolu açılınca, sadece fırlatması bile milyon dolar olan dev uydular yerine de küçük uydu üretimi söz konusu oldu.

Bu konuda karşılaştırma için geçtiğimiz haftalarda uzaya fırlatılan Türksat 5B ile Grizu 263a’nın fırlatma maliyetlerine kısaca birlikte bakalım:

İlk cep uyduları 2013’te uzaya çıktı. Dnepr roketi ile uzaya çıkan dört uydunun iki halen yörüngede. Toplam altı uydudan oluşan ikinci grup cep uyduları için 2019’un Aralık ayını bekledik. Electron roketi ile uzaya gönderilen ikinci grubu, Soyuz rocketinin gönderdiği 3. grup izledi. 3 grupta da toplam üç uydu uzaya ulaştı.

Dördüncü grup ise Firefly Alpha roketi ile yapılacak fakat fırlatma sebebiyle başarısız oldu.

Beşinci grup ise Grizu 263a’nın da içinde olduğu Falcon 9 fırlatışı ile gerçekleşti.

Böylece bugüne kadar 43 cep uydusu üretilirken, 34 tanesi halen yörüngede, 6 adeti ise başarısız oldu. Bu uyduların iki adedi de alt yörüngede görev yaparken bir alt yörünge uydusu da başarısız olan uydular arasında yer alıyor.

Cep Uydularının Getirdiği Avantajlar

Cep uydularının en önemli özelliği uydu teknolojilerine ulaşım olacak. Geçmişte uydu projeleri milyon dolarlık, devlet uzay ajansları tarafından gerçekleştirilirken, mini uydularda deneyim kazanan öğrenciler gerekse normal boyutlu uydu projelerinde gerekse de daha küçük boyutlu ticari projeler üretebilecekler.

Öte yandan Grizu 263a gibi uydularda da önemli iş yükleri çalıştırılabiliyor. Şu ana kadar yapılan misyonlarda, bazı materyallerin uzay ortamında testleri, lazer ölçümler, radyo sinyallerinin uzaya etkisi, IoT projeleri, gezegen gözlem projeleri gibi projeler olduğu görülüyor.

Grizu 263a’nın Görevi Ne?

Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi’nin projesi olan Grizu 263a ise üniversitenin kendi geliştirdiği mini uydu donanımlarının doğrulanması amacıyla gerçekleştirildi.

Grizu 263a’dan alınan verilere göre teknoloji geliştirilecek. Gelecekte cep uyduların önemli bir pazar olması bekleniyor. Grizu 263a için geliştirilen teknoloji ve bilgi birikiminin gelecekte bu pazarda yer almak için önemli bir adım olduğu ortada.

Ayrıca bilindiği gibi Delta V ile Roketsan şirketlerimiz de uzaya erişim için kendi roket sistemleri üzerinde çalışmalarına devam ediyorlar. Muhtemelen bu roket sistemlerinin ilerleyen test aşamalarında Grizu’nun kardeşlerini de yörüngeye çıkarıldığına şahit olabiliriz.

Son olarak hem üniversiteyi hem de projeyi geliştiren ekibi tebrik ediyor, gelecekteki uzay çalışmalarında da başarılar diliyoruz. Son olarak SpaceX’in Grizu 263a’yı da uzaya taşıyan Transporter 3 fırlatışının videosunu sizle paylaşıyoruz.

Güncelleme: Grizu 263 takımı, Twitter hesaplarında uydudan sinyal almaya başladıklarını da yayınladı. Biz de tüm ekibi tekrar tebrik ediyoruz.